O'zbekiston xalq ta'limi vazirligi va Jahon banki tomonidan ta'lim sohasida o'nlab mahalliy va xalqaro ekspertlar ishtirokida xalqaro forum tashkil etildi. Ishtirokchilar Yevropa va Osiyo mamlakatlari ta'lim sohasidagi investitsiyalar hisobiga iqtisodiy o'sishni jadallashtirish bo'yicha tajribasini ko'rib chiqdilar. Mamlakatimizda O'zbekistonning raqobatbardoshligini oshirishga qodir yoshlarning bilim va zamonaviy kasb-hunar ko'nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan islohotlar ham tanqidiy tahlil qilindi. Tadbir Jahon banki tomonidan O'zbekistonda inson kapitalini rivojlantirish va iqtisodiy o'sishga ta'limning ta'sirini baholash, shuningdek, hukumatga ushbu sohada keyingi chora-tadbirlarni ishlab chiqishda yordam berish maqsadida olib borilayotgan tahliliy tadqiqotlar doirasida tashkil etildi.
Forumda ta'lim va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish bo'yicha mas'ul vazirlik va idoralar, mamlakatimizning yetakchi oliy o'quv yurtlari hamda oflayn va onlayn formatdagi xalqaro ekspertlar ishtirok etdi. Ular ta'lim tizimini isloh qilish va uni jahon standartlariga moslashtirish mamlakat iqtisodiyotiga, uning o'sishiga va kelajakdagi rivojlanishiga qanday ta'sir qilishi mumkinligini muhokama qildilar.
Mahalliy va xalqaro ekspertlar ta'limni isloh qilishning jahon tendentsiyalari haqida so'zlab berishdi. Xususan, bilim va o'quv materiallari mazmuniga asoslangan ta'limdan jahon iqtisodiyotidagi muammolarni hal qilish uchun zarur bo'lgan ko'nikma va kompetentsiyalarni rivojlantirishga o'tish. Tadbirda o'z mamlakatlarida ta'lim islohotlarini amalga oshirishda muhim rol o'ynagan Janubiy Koreya, Polsha va Niderlandiyaning sobiq ta'lim vazirlari so'zga chiqdilar.
Ular inson kapitalini rivojlantirish va o'z xalqining bilim darajasini oshirish orqali iqtisodiy o'zgarishlarga zamin yaratgan jahon darajasidagi ta'lim tizimlarining evolyutsiyasi haqida so'zlab berishdi. "Xalqaro tajriba shuni ko'rsatadiki, kam daromadli mamlakatlardan yuqori daromadli mamlakatlarga muvaffaqiyatli o'tgan mamlakatlar ta'lim tizimlarini rivojlantirishga katta mablag' sarfladilar. Shunday qilib, o'quvchilarning ilmiy faoliyati 1-2% iqtisodiy o'sishga olib kelishi mumkin. O'zbekiston hukumati tomonidan ta'lim sohasidagi strategik chora - tadbirlarni ishlab chiqish va amalga oshirishni jadallashtirish mamlakatning jahon miqyosida raqobatbardosh iqtisodiyotga aylanishiga yo'l ochishi mumkin", dedi Jahon bankining O'zbekistondagi doimiy vakili Marko Mantovanelli.
Forum ishtirokchilarining fikricha, inson kapitalining yetarli darajada emasligi O'zbekistonning qo'shimcha xorijiy investitsiyalarni jalb etish va iqtisodiy o'sish imkoniyatlarini cheklaydi. Masalan, mahalliy bozordagi firmalar zarur kasbiy va texnik ko'nikmalarga ega bo'lish imkoniyatiga ega emaslar va malakali ishchi kuchining etishmasligi ularning o'sishidagi eng jiddiy to'siqlardan biridir. Bu holat iqtisodiyotdagi yangi korxonalar uchun katta ahamiyatga ega bo'lgan ta'lim tizimi tomonidan taqdim etilgan ko'nikma va bilimlarning nomuvofiqligi va ish beruvchilar tomonidan yosh ishchilarga qo'yiladigan talablar bilan kuchaymoqda.
Forum ishtirokchilari, shuningdek, COVID-19 ning ta'sirini tahlil qildilar, bu esa maktab o'quvchilarining ta'limida jiddiy yo'qotishlarga olib keldi. Natijada, dunyodagi aksariyat maktab o'quvchilarining bilimlari minimal bilim darajasidan pastga tushmaydi. Agar hukumatlar zarar ko'rgan aholi orasida ta'lim yo'qotilishini bartaraf etish uchun shoshilinch choralar ko'rmasa, pandemiyaning ta'limga ta'siri o'nlab yillar mobaynida iqtisodiyotga ta'sir qiladi. Maktab ta'limi har yili o'rtacha 8% daromad darajasini oshiradi deb taxmin qilsak, COVID-19 o'quvchilarning ta'lim yo'qotishlarini kamaytiradi va maktab daromadlarini kutilgan daromadning taxminan 3,5% ga kamaytiradi.
O'zbekistonga kelsak, covid-19 pandemiyasi natijasida olinmagan bilim tufayli individual talabalar tomonidan daromadlarni yo'qotish natijasida yuzaga kelgan umumiy iqtisodiy yo'qotishlar yiliga 425 million dollargacha (2011 yilda xarid qobiliyati pariteti bo'yicha) bo'lishi mumkin . Ko'pgina mamlakatlar singari, O'zbekiston ham ta'lim olish uchun etarli byudjet mablag'larini zaxiralash, yo'qolgan bilimlarni to'ldirish, o'quvchilarni maktabdan chetlatishning oldini olish va kelajakda boshqa inqiroz sharoitida ishlay oladigan ta'lim tizimiga investitsiya kiritish zarur.
"O'zbekiston hukumati yoshlarning ta'lim va zamonaviy kasbiy ko'nikmalarini rivojlantirishga sarmoya kiritishning muhimligini tushunadi. 2016 yildan beri hukumatning sa'y-harakatlari ta'lim sohasini modernizatsiya qilish, talabalarga mehnat bozori talablariga javob beradigan bilim va ko'nikmalarni berishga qaratilgan. Ushbu yondashuv innovatsion va tez rivojlanayotgan bozor iqtisodiyotiga xosdir. O'zbekiston ta'lim sohasida ulkan maqsadlarni qo'ydi. Xususan, davlat ta'lim tizimini rivojlantirish konsepsiyasi 2030 yilga kelib mamlakat PISA reytingida dunyoning 30 ta eng yaxshi davlatlaridan biri bo'lishini ko'zda tutadi. Bu haqda O'zbekiston Respublikasi xalq ta'limi vaziri Sherzod Shermatov ma'lum qildi.
Mahalliy va xalqaro ekspertlar ta'lim va mehnatning turli darajalari o'rtasida kelishilgan o'quv dasturlariga davlat mablag'larini shoshma-shosharlik bilan jalb etish aholining inson kapitali va kasbiy mahoratini oshirishi mumkinligiga kelishib oldilar. Ushbu chora-tadbirlar iqtisodiy o'sish, O'zbekistonning jahon iqtisodiyotiga yanada integratsiyalashuvi, shuningdek, mehnat bozori talablariga yaxshi tayyorlangan fuqarolarning turmush darajasini oshirish uchun zamin yaratadi.
